FORUM HAWAJE

MajAaAaa

[link widoczny dla zalogowanych] <--- na tej stronie znajdziecie wszystkie gatunki róż...

Róża (Rosa L.) - rodzaj krzewów należących do rodziny różowatych. Znanych jest 150-200 gatunków występujących na półkuli północnej. W stanie naturalnym róże nie rosną poniżej równika. Tylko nieliczne z nich osiągnęły 25° równoleżnik. Większość, bo około 70% pochodzi z Azji (Chiny, Himalaje, Japonia), pozostałe 30% wywodzi się z Bliskiego Wschodu, Europy, Afryki i Ameryki Północnej. Ogólnie wszystkie te gatunki nazywane są jedną wspólną nazwą - dzikie róże. Badania paleobiologów w Stanach Zjednoczonych (Kolorado i Oregon) dowodzą, że pojawiły się one na ziemi około 40 milionów lat temu. Większość ozdobnych odmian róży rozmnaża się przez okulizację na podkładkach z dzikich róż. Różami zajmuje się nauka rodologia - gałąź botaniki.

MajAaAaa

Charakterystyka
Łodyga
Wyprostowana, płożąca się lub czepna, często owłosiona i pokryta kolcami.
Liście
Nieparzystopierzaste, piłkowane lub ząbkowane, o różnej barwie i kształcie, z przylistkami.
Kwiaty
Duże, osadzone pojedynczo lub zebrane w kwiatostany, zwykle 5-płatkowe, pachnące, obupłciowe. Liczne słupki osadzone są we wklęsłym dnie kwiatowym zwanym hypancjum, które następnie zmienia się w zmięśniałą i jadalną okrywę.
Owoce
Pozorne, zwane szupinkowymi, mięsiste, czerwone, pomarańczowe, czasami bardzo ciemne, aż do koloru czarnego, kuliste lub elipsoidalne, wewnątrz zawierają twarde owocki - niełupki.

MajAaAaa

Róże są podzielone na 4 podrodzaje:

Podrodzaj: Hulthemia (np. Rosa persica)
Podrodzaj: Platyrhodon (np. Rosa roxburghii)
Podrodzaj: Hesperhodos (np. Rosa minutifolia)
Podrodzaj: Eurosa - tu należy największa liczba gatunków
Sekcja: Banksianae
Sekcja: Bracteatae
Sekcja: Caninae
Sekcja: Carolinae
Sekcja: Chinensis
Sekcja: Cinnamomea
Sekcja: Gallicanae
Sekcja: Laevigatae
Sekcja: Pimpinellifolia
Sekcja: Synstylae
Z nich wywodzą się wszystkie mieszańce i odmiany powstałe w uprawie. Obecnie szacuje się liczbę istniejących odmian na około 4000.

Gatunki

Owoce róży dzikiej Rosa canina
Róża francuska Rosa gallica, protoplasta wielu odmian uprawnychW Europie występuje ponad 40 rodzimych gatunków, m. in.:

Róża czerwonawa - Rosa glauca Pourret
Róża gęstokolczasta - Rosa pimpinellifolia L.
Róża polna - Rosa arvensis
W Polsce rośnie dziko ponad 20 gatunków, m. in.:

Róża alpejska - Rosa pendulina L.
Róża dahurska - Rosa davurica
Róża dzika - Rosa canina L.
Róża eliptyczna - Rosa inodora
Róża francuska - Rosa gallica L.
Róża frankfurcka Rosa ×francofourtana
Róża girlandowa - Rosa majalis
Róża jabłkowata - Rosa villosa
Róża Jundziłła - Rosa jundzillii Bess.
Róża kutnerowata - Rosa tomentosa
Róża Kostrakiewicza - Rosa kostrakiewiczii
Róża labradorska - Rosa blanda
Róża miękka - Rosa mollis
Róża pomarszczona - Rosa rugosa Thunb.
Róża rdzawa - Rosa rubiginosa L.
Róża rosyjska - Rosa gorenkensis
Róża sina - Rosa dumalis
Róża stulistna - Rosa ×centifolia
Róża wielokwiatowa - Rosa multiflora Thumb.
Róża zapoznana - Rosa sherardii

Jednym z najważniejszych stanowisk róż w Europie, gdzie rośnie aż 11 gatunków dzikich róż, jest rezerwat "Góry Pieprzowe" koło Sandomierza.

Inne odmiany i hybrydy róż:

Róża białokwiatowa - Rosa alba
Róża damasceńska - Rosa damascena Mill.

[edytuj] Pochodzenie róż

Róża jabłkowata Rosa villosaZe Środkowego i Dalekiego Wschodu pochodzą takie gatunki jak:

Róża chińska - Rosa chinensis
Rosa gigantea
Rosa phoenicia
Róża piżmowa - Rosa moschata
Róża pomarszczona, fałdzistolistna, japońska - Rosa rugosa Thunb.
Róża Wichury - Rosa wichuraiana Crép.
Róża wielokwiatowa - Rosa multiflora Thumb.
Róża żółta - Rosa foetida Herrm.
W Ameryce Północnej spontanicznie rośnie około 20 gatunków, między innymi:

Róża błotna - Rosa palustris Marsh.
Róża błyszcząca - Rosa nitida Willd.
Róża igiełkowata - Rosa acicularis Lindl.
Róża karolińska - Rosa carolina L.
Róża labradorska - Rosa blanda
Róża wirginijska - Rosa virginiana Mill.
Z Afryki Północnej pochodzą:

Rosa abyssinica
Rosa sempervirens
Rosa stellata

[edytuj] Historia uprawy róż

Rosa 'Orange Sensation'
Rosa 'Kolkhoznitsa'
Rosa 'Waterloo'Około 5000 lat temu róża już była hodowana w Sumerze, skąd rozprzestrzeniła się w całej Mezopotami. W tym samym mniej więcej czasie (2660 p.n.e.) znano uprawę róż także w Chinach. Legenda mówi, że Sargon Wielki około 2300 p.n.e. w swoim ogrodzie posiadał już ich krzewy. Na ścianach egipskich grobowców można znaleźć uwiecznione te kwiaty. Róża w Egipcie była poświęcona Izydzie i korona z róż zwanych "Świętymi różami abisyńskimi", stanowiła część wyposażenia zmarłych.
Antyczni Grecy bardzo cenili różę, była symbolem Afrodyty, bogini miłości. Hipokrates znał dobrze ich zastosowanie i własności lecznicze. Herodot (490 p.n.e.) wspomina króla Midasa, który na wygnanie w Macedonii, zabrał z domu róże hodowane we Frygii. Znana też była już wtedy róża, która powtarzała swe kwitnienie, co był niespotykane w tamtych czasach, całkiem możliwe, że chodziło o różę damasceńską (Rosa damascena bifera).
Antyczni Rzymianie wręcz pasjonowali się różami, hodowali je w ogrodach, przystrajali tymi kwiatami sale bankietowe i stoły. Pliniusz Starszy (23-79 n.e.), w swej Historia naturalis (Historia naturalna) wymienił 12 gatunków znanych mu róż, między innymi: Rosa damascena, Rosa moscata, o upajającym zapachu, Rosa gallica, którą nazywa "Różą z Miletu" i Rosa canina, wszystkie hodowana w okolicach Rzymu i Neapolu. Ale lokalna produkcja nie zaspakajała potrzeb Rzymian, sprowadzali je więc całymi okrętami z Północnej Afryki, głównie z: Egiptu, Kartaginy i Cyrenajki. Smutnym przykładem przesady w użyciu róż jest "uczta Heliogabala" (218 n.e.), na której zaledwie 14-letni imperator, przez przypadek, zadusił swych gości nadmierną ilością spadających z sufitu płatków tych kwiatów.
Persowie uważali róże za "królową ogrodu", była ona tak ważna że samo słowo "róża" oznacza w ich języki "kwiat". W VII wieku podbili ich Arabowie, przejęli od nich miłość do ogrodnictwa i umiejętność hodowania róż. Omar Chajjam perski poeta i matematyk (zm. 1123) wybrał różę na symbol perfekcji i prosił by jego grób był tak położony aby północny wiatr mógł na nim rozsiewać płatki róż.
Karol Wielki (742-814), w edykcie z 794 roku (Capitulare de villis et curtis imperialibus) przykazywał imperialnym, wolnym miastom uprawę drzew owocowych, roślin leczniczych, jarzyn i krzewów ozdobnych. Róża była w nim wymieniona na pierwszym miejscu. Pojawienie się w Europie nowej odmiany róży francuskiej zwanej Officinalis spowodowało ożywienie zainteresowania tymi kwiatami na szerszą skalę. Przybyła ona najprawdopodobniej z Ziemi Świętej razem z powracającymi krzyżowcami, przed rokiem 1300. W tych czasach była głównie używana jako roślina lecznicza, początkowo hodowana w ogrodach przyklasztornych i w pierwszych ogrodach botanicznych we Włoszech i Francji. Charakteryzowała się ładnym i silnym zapachem, który jej płatki zachowywały nawet po uschnięciu. Z tego powodu zaczęła być używana w kosmetyce do produkcji wody różanej i perfum. Największym centrum produkcyjnym tego gatunku róży stała się miejscowość Provins we Francji (region Île-de-France).
Linneusz w połowie XVIII w. wymienił, tak jak i Pliniusz, 12 gatunków róż. Natomiast już Parmantier w Słowniku rolniczym wydanym przez Instytut Francuski, w niespełna wiek później mówi o ogromnej ilości odmian hodowanych od wielu lat w europejskich ogrodach, ze względu na piękno tych krzewów i zapach kwiatów. W międzyczasie, a może i wcześniej dotarły do Europy odmiany róż ze Środkowego i Dalekiego Wschodu.

MajAaAaa

Zastosowanie róż
Roślina ozdobna: Róże stanowią jeden z najbardziej cenionych krzewów ozdobnych, uprawia się je od starożytności. Ogrody różane nazywa się rosariami.
Sztuka kulinarna: Owoce niektórych róż używane są do produkcji przetworów
Kwiaty są używane do produkcji olejku różanego.

Klasyfikacja ogrodnicza róż

Rosarium - ogród różany, Bamberg (Niemcy)W ogrodnictwie, ze względu na pokrój i zastosowanie, róże dzieli się na:

róże wielkokwiatowe
róże rabatowe
róże pnące
róże parkowe
róże pienne
róże okrywowe
róże miniaturowe

[edytuj] Róża w literaturze i sztuce

Róże w wazonie, obraz Auguste RenoiraRóże odgrywają dużą rolę w różnych dziedzinach życia i działalności ludzkiej: w literaturze, sztuce, zdobnictwie, architekturze, heraldyce, symbolice i obrzędowości.

Homer w Iliadzie mówi o Aurorze, różanopalcej bogini jutrzenki, malującej świat wszystkimi barwami. Opisując tarcze Achillesa i Hektora poeta umieścił na nich te kwiaty jako ornament. Safona nazwała różę "królową kwiatów". Anakreont wspomina w jednym ze swych utworów balsam różany. Rzymscy pisarze Katullus, Wergiliusz i Owidiusz wymieniają róże w swych utworach.
W średniowieczu trubadurzy opiewali w swych poezjach piękno róż. Dante porównał do nich rajską miłość. Poemat Powieść o róży (Roman de la Rose), napisany przez Guilleme de Lorris, umiejscowiony jest w ogrodzie pełnym róż. Pisali o nich także: Wawrzyniec Wspaniały i Szekspir w Henryku IV, Wiele hałasu o nic i w Romeo i Julii. Wiliam M. Thackeray napisał baśń Pierścień i róża. Gabriele D'Annunzio, Giovanni Pascoli, Pier Paolo Pasolini i ostatnio Umberto Eco, tytułowali swe utwory imieniem róży.